Türkevi Araştırmalar Merkezi ve Amsterdam Üniversitesi Göç ve Etnik Eğitim Araştırmaları Enstitüsü (IMES) tarafından Ağustos ayında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Hollandalı Türklerin oy kullanma davranışları üzerine yapılan anket geçtiğimiz hafta Amsterdam Tartışmalarında ele alındı.
Avrupa’daki Türklerin göçmenlik tarihi ve siyasi katılım sürecinde bir ilki oluşturan etkin oy kullanma ve sonuçları Amsterdam Üniversitesi Göç ve Etnik Eğitim Araştırmaları Enstitüsü (IMES) müdürü Dr. Floris Vermeulen, PvdA milletvekili Selçuk Öztürk ve CDA’lı Kaya Turan Kocak ve katılımcılar tarafından değerlendirildi.
Sözkonus anketin raporu özet ve sonuçları şu şekildedir:
Özet
Türk seçmeni, 10 Ağustos 2014 tarihinde gerçekleştirilen son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk olarak doğrudan cumhurun başını seçme imkânına sahip olmuştur. 30 Mart 2014 gününde yapılan yerel seçimlere katılım oranının %90’lara ulaştığı düşünüldüğünde, cumhurbaşkanlığı seçimlerine gösterilen %75 katılımın düşük bir oran olduğunu söylemek mümkündür. 10 Ağustos 2014 seçimleri, yurtdışında yaşayan Türklerin bulundukları ülkelerde Türkiye ile ilgili bir seçimde oylama imkânına sahip olmaları bakımından ayrıca bir önem taşımaktadır.
Bahsedilen cumhurbaşkanlığı seçiminde aşağıdaki adaylar mücadele etmişlerdir: Recep Tayyip Erdoğan, Ekmeleddin İhsanoğlu ve Selahattin Demirtaş. Seçimlere muhafazakâr AK Parti (Adalet ve Kalkınma Partisi) başkanı ve başbakan ünvanları ile giren Erdoğan, gerek Türkiye’de gerekse Hollanda’da yaşayan Türk seçmenler arasında seçimin favori ismi olarak yarışmıştır. Ekmeleddin İhsanoğlu, CHP (Cumhuriyet Halk Partisi) ve MHP (Milliyetçi Hareket Partisi) partilerinin de dâhil olduğu 11 muhalefet partisini temsil etmiştir. Selahattin Demirtaş ise Kürt yanlısı partinin adayı olarak seçimlerde yer almıştır. Hollanda’da Türk seçmenler arasında Erdoğan’ın popülaritesi kayda değer bir durumdur. Muhafazakâr bir duruşa sahip olan Erdoğan’ın Hollanda’da ‘progresif’ partilere oy veren Türk kökenli seçmenler arasındaki popülerliği dikkat çekicidir.
Bu raporda Hollanda’da yaşayan Türk seçmeninin Türkiye’de gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı ve ulusal seçimlerde gösterdikleri oy verme davranışları incelenmektedir. Raporda yaş ve eğitim gibi çeşitli demografik özelliklerin oy verme davranışı üzerindeki etkileri incelenmektedir. Rapor, aynı zamanda Türkiye’deki seçimlerdeki parti tercihleri ile Hollanda’da gerçekleştirilen ulusal ve yerel seçimlerdeki oy kullanma davranışı arasındaki ilişki analiz edilmektedir. Son olarak, Türk ve Hollanda siyasetine duyulan ilgi ve güven merkeze alınacaktır. Türk seçmenlerin Türkiye ve Hollanda siyasetine duydukları ilginin ve
güvenin bu ülkelerde gerçekleştirilen seçimlerdeki davranışlarını nasıl etkiledikleri incelenecektir. Diğer taraftan, Türk ve Hollanda siyasetine duyulan ilgi ve güven de farklı demografik özelliklere göre analiz edilecektir.
Sonuçlar Özet
Yurtdışında yaşayan Türkler, ilk kez bulundukları ülkelerde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı seçimleri için oy kullandı. Türkevi Araştırmalar Merkezi ve Amsterdam Üniversitesi Göç ve Etnik Eğitim Araştırmalar Enstitüsü (IMES), Rotterdam Ahoy’da kurulan sandıklarda oylarını kullanan Hollandalı Türk seçmenlerle anket yaptı. Anketin ana sonuçları şunlardır:
Hollandalı Türklerin büyük bir kesimi, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) adayı Recep Tayyip Erdoğan’a (%76,6) oy vermiştir. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından ortaklaşa aday gösterilen Ekmeleddin İhsanoğlu, Hollanda oylarının yüzde 18’den biraz fazlasını almıştır. Halkların Demokratik Partisi (HDP) adayı Selahattin Demirtaş’ın oy oranı % 5’tir.
Hollandalı Türk seçmenin önemli bir kesimi Türkiye’deki seçimlerde muhafazakâr partileri tercih ederken Hollanda seçimlerinde sol partilere oy vermektedir.
Hollanda’daki Türk seçmenin çoğunluğu (%66) Hollanda siyasetine güven duymamaktadır. Hollanda siyasetine yönelik güven eksikliği 30 yaş üstündeki seçmende daha da fazladır.
Türkiye siyasetine güven duyan Hollandalı Türk seçmenin büyük bölümü, Hollanda siyasetine güven duymamaktadır.
Hollanda siyasetine güven duyan Hollandalı Türk seçmenin ise büyük bir kısmı Türkiye siyasetine güven duymamaktadır.
Türkiye siyasetine ilgi duyan Hollandalı Türk seçmenlerin büyük bölümü, Hollanda siyasetine ilgi duymamaktadır.
Yüksek eğitimli Hollandalı Türk seçmen, belirgin bir şekilde Erdoğan ve AK Parti’ye daha az oy vermiştir. Araştırma grubu içinde yüksek eğitimli kişiler daha ziyade Türkiye siyasetine fazla güven duymayıp, ilgi göstermemektedir. Aynı grup, Hollanda siyasetine daha fazla güven ve ilgi duymaktadırlar.
Oylarını Erdoğan’a verenler, diğer adaylara oy verenlere göre belirgin şekilde Türkiye siyasetine daha fazla güven duymaktadır. Yine aynı grup, Hollanda siyasetine diğer adaylara oy verenlere kıyasla – belirgin bir şekilde daha az güven ve ilgi duymaktadır.
Hollanda İşçi Partisi’nin (PvdA) Erdoğan’ı ve Ihsanoğlu’nu tercih edenler arasında popüler olduğu görülmektedir. Hollanda’nın sosyalist Partisi SP ise Demirtaş’ın seçmenleri tarafından tercih edilmektedir.
Hollanda seçimlerinde PvdA’ya veya küçük yerel İslami partilere oy veren Hollandalı Türk seçmen, diğer parti seçmenlerine kıyasla Hollanda siyasetine belirgin bir şekilde daha az güven ve ilgi duymaktadır.
Hollanda seçimlerinde oylarını D66’ya veren Türk seçmen, diğer parti seçmenlerine göre belirgin bir şekilde Hollanda siyasetine daha fazla ilgi duymaktadır.
Türkiye’de doğmuş Hollandalı Türk seçmeninin Türk siyasetine güveni, Hollanda’da doğmuş Hollandalı Türk seçmenine göre daha azdır.
Hollanda vatandaşı olmayan Türk seçmenler Hollanda vatandaşı olan Türk seçmenlere göre Hollanda siyasetine daha az ilgi göstermektedir.