Tijdens het 46ste Amsterdam Debat is de relatie tussen de EU en Turkije in historisch perfectief aan de orde gekomen. Het eerste parlementslid met een Turkse komaf vanuit Nederland in het Europees Parlement Emine Bozkurt heeft dit debat ingeleid met een historische blik op de ontwikkelingen.
Turkije wacht sinds 1963 in de wachtkamer van de EU. Pas in 2005 heeft Turkije echter de deur op een kier gekregen. Helaas staat de deur na 11 jaar nog steeds op een kier. Soms gaat de deur iets open, maar heel vaak wordt hij dichtgeklapt door toedoen van sommige lidstaten. Ook de (politieke) ontwikkelingen in Turkije spelen hierbij een belangrijke rol. Nu, precies op het moment waarop men geen hoop meer had, lijkt daar een verandering in te komen, in elk geval theoretisch gezien, door de vluchtelingencrisis. Om het vluchtelingenprobleem van Europa op te lossen heeft Turkije een aantal voorstellen gedaan naar de EU. Een van de voorwaarden is het snel hervatten van de onderhandelingen. Omwille van eigen problemen hebben de EU-leiders inmiddels met het Turks voorstel ingestemd.
Emine Bozkurt begon haar inleiding met haar ervaringen tijdens het begin van de onderhandelingen in Brussel. Zij gaf aan dat zij als lid van het Europees Parlement namens Nederland met haar Turkse achtergrond het begin van de onderhandelingen in Brussel van dichtbij met veel plezier en vreugde meegemaakt heeft. Zij heeft ook gezien hoe enthousiast de Turken waren die uit alle delen van Europa naar Brussel waren gekomen om de ontwikkelingen van dichtbij mee te mogen maken. Volgens Bozkurt werden de onderhandelingen aanvankelijk vooral door Frankrijk en Cyprus verstoord puur voor electoraal en politiek gewin. Bozkurt vindt dat het ontbreken van de draagvlak in Europe ook een rol speelt bij de onderhandelingen. Politici zijn bang dat zij stemmen verliezen als zij openlijk voor de toetreding van Turkije zouden zijn, aldus Bozkurt.
Wat als Turkije niet meer bij de EU wil?
Op de stelling “Gezien het feit dat de EU enorm moeilijk doet tegen Turkije en telkens ‘smoesjes’ zoekt om het land buiten de EU te houden is er misschien verstandig dat Turkije afstand moet nemen van haar wens en een andere alternatief moet zoeken” reageert Bozkurt met de opmerking dat er geen 0-optie bestaat. Turkije is nauw verbonden met de EU door allerlei verdragen op uiteenlopende terreinen en er is geen weg meer terug, aldus Bozkurt. Het voorstel dat door sommige Europese leiders wordt genoemd om Turkije een aparte status binnen de EU te geven, vind Bozkurt dan ook niet relevant omdat Turkije deze status al lang heeft. Volgens Bozkurt moeten zowel Turkije als Europa serieus werk maken om door te gaan met de onderhandelingen zonder elkaar te beschuldigen.
Turkse diaspora als Hoofdstuk 36
Emine Bozkurt gaf ook aan dat zij het buitengewoon jammer vindt dat er geen aandacht voor de Turkse diaspora in de onderhandelingen is. Volgens haar hoort de Turkse diaspora als hoofdstuk 36 opgenomen te worden. Geen enkel (kandidaat) lidstaat heeft zo’n grote groep in de EU als Turkije. Met dit hoofdstuk kan Europa allerlei vraagstukken met betrekking tot migratie aanpakken, aldus Bozkurt.
Over het recente akkoord Tussen de EU en Turkije over de vluchtelingencrisis merkte Bozkurt op dat Turkije meer leiderschap heeft getoond dan Europa. Ondank het feit dat zij niet blij is met deze oplossing voor vluchtelingen vindt Bozkurt dat dat op dat moment de meest haalbare optie was, omdat Europa met deze crisis ook te maken heeft met het extremistisch geweld tegen zowel vluchtelingen als migranten en hun organisaties zoals moskeeën en verenigingen.
Tot slot gaf Bozkurt aan dat Turkije en Europa bij elkaar horen. Zij hebben elkaar nodig, niet alleen in economisch opzicht, maar ook geostrategisch. Zonder Turkije kan Europa huidige problemen op het gebied van migratie, veiligheid en extremisme niet bestrijden, aldus Bozkurt.
Ahmet Suat Arı / Moderator Amsterdam Debatten